Mô hình con dơi là một trong những mô hình Harmonic được sử dụng phổ biến trong phân tích kỹ thuật. Với cấu trúc phức tạp và tỷ lệ Fibonacci đặc trưng, mô hình này hỗ trợ trader xác định điểm vào lệnh và chốt lời một cách hiệu quả. Hãy cùng Santygia.com tìm hiểu mô hình Bat pattern qua bài viết dưới đây nhé!
Mô hình con dơi là gì?
Mô hình con dơi (Bat pattern) là một biến thể của mẫu Harmonic. Mô hình này có hình dáng giống như cánh dơi, giúp trader dự đoán sự đảo chiều xu hướng giá. Scott Carney đã tạo ra Bat pattern vào năm 2001. Cuốn sách nổi tiếng “Giao dịch Harmonic” của ông cũng giới thiệu mô hình này.
Mô hình Bat pattern được tạo thành từ hai cây nến lớn hơn bao quanh một cây nến nhỏ màu đỏ hoặc xanh lá cây. Thân nhỏ và đuôi dài của cây nến nhỏ này được gọi là “pin bar” và “đuôi dài”. Xu hướng của thị trường được biểu hiện thông qua màu sắc của nến này.
Đặc điểm của mô hình Bat Pattern
Mô hình con dơi bao gồm 5 điểm X, A, B, C và D, tạo thành 4 sóng hoặc 4 chân (XA, AB, BC và CD). Quy tắc của sóng như sau:
- Sóng XA (sóng ban đầu) thường là sóng dài nhất và có khả năng điều chỉnh linh hoạt theo xu hướng thị trường. Sự biến động của sóng XA sẽ quyết định loại mô hình con dơi được hình thành: tăng (Bullish Bat) hoặc giảm (Bearish Bat).
- Sóng AB di chuyển ngược hướng với XA và điểm B không vượt quá nửa XA.
- Sóng BC di chuyển cùng hướng với XA và điểm C không vượt quá điểm A.
- Sóng CD, sóng cuối cùng của mô hình con dơi, di chuyển ngược hướng với sóng XA. Sóng BC bị cắt bởi điểm D nhưng điểm X không bị cắt.
Cách xác định mô hình nến con dơi là gì?
Bat pattern chia thành 2 loại chính: Bullish Bat (mô hình dơi tăng) và Bearish Bat (mô hình dơi giảm).
Mô hình con dơi tăng
Quy tắc hình thành Bullish Bat (mô hình dơi tăng) như sau:
- Sóng XA hình thành đầu tiên, cho thấy tiềm năng tăng giá. Tuy nhiên, không có quy tắc cụ thể nào về xu hướng nên đây chỉ là dự đoán.
- Khi giá di chuyển trở lại điểm B, tỷ lệ Fibonacci Retracement của sóng AB trong đoạn XA nằm từ 0,382 đến 0,5.
- Tỷ lệ Fibonacci Retracement của sóng BC trong đoạn AB dao động từ 0,382 đến 0,886 và giá điều chỉnh lên đến điểm C.
- Mô hình con dơi kết thúc khi sóng CD giảm, độ dài từ 1,618 đến 2,618 gấp BC hoặc 0,886 lần đoạn XA dựa trên tỷ lệ Fibonacci.
Mô hình con dơi giảm
Quy tắc hình thành Bearish Bat (mô hình dơi giảm) như sau:
- Sóng XA hình thành đầu tiên, cho thấy xu hướng giảm. Tuy nhiên, không có quy tắc cụ thể nào về xu hướng nên đây chỉ là dự đoán.
- Tỷ lệ Fibonacci của AB dao động từ 0,382 đến 0,5 của đoạn XA khi giá tăng về điểm B.
- Tỷ lệ Fibonacci của BC dao động từ 0,382 đến 0,886 của đoạn AB và giá giảm xuống C.
- Sóng CD tăng kết thúc mô hình con dơi giảm, có chiều dài gấp 1,618 đến 2,618 lần đoạn BC hoặc 0,886 lần đoạn XA theo tỷ lệ Fibonacci.
Nguyên tắc tỷ lệ Fibonacci của Bat pattern
Mức độ tăng hoặc giảm đối với XA không bị điều chỉnh bởi bất kỳ quy định cụ thể nào.
- AB trở về mức thoái lui của XA, nằm trong khoảng từ 0,382 đến 0,5.
- Trong AB, BC điều chỉnh về mức thoái lui trong khoảng 0,382 đến 0,886.
- CD thoái lui về mức 0,886 của XA sau khi mở rộng đến AB từ 1,618 đến 2,618.
- Phân đoạn AB của mô hình con dơi nông hơn so với các mẫu khác như Butterfly, Crab và Gartley. Ngược lại với XA, tỷ lệ thoái lui AB của mô hình Bat tối đa chỉ là 0,5, trong khi các mô hình khác có thể điều chỉnh lên 0,618 hoặc cao hơn. Đây là điểm khác biệt của Bat.
Thành phần quan trọng thứ hai của Bat pattern là Điểm D. Trong đó, điểm D phải hồi quy chính xác 0,886 lần đoạn XA hoặc gần đúng và từ 1,618 đến 2,618 lần đoạn AB.
Cách giao dịch hiệu quả với mô hình con dơi
Để giao dịch hiệu quả với mô hình con dơi, bạn thực hiện theo 4 bước sau:
Bước 1: Xác định mô hình con dơi
Giống như các mẫu Harmonic khác, Bat pattern có hình dạng giống chữ M hoặc W. Khi chuyển động giá tạo ra 5 điểm (X, A, B, C và D), khi nối sẽ tạo thành M hoặc W. Tuy nhiên, để chắc chắn là mô hình con dơi, bạn cần xem xét 2 yếu tố sau:
- Có một số điểm tương đồng giữa mô hình dơi và Gartley, đặc biệt là ở vị trí của điểm C và D so với điểm A và X. Điểm D cao hơn điểm A trong Bullish Bat và điểm C thấp hơn điểm A. Ngược lại, điểm A thấp hơn C và D thấp hơn X là Bearish Bat.
- Điểm B nằm trên XA một nửa, khả năng hình thành mô hình con dơi rất cao. Tuy nhiên, để chắc chắn, hãy đo tỷ lệ Fibonacci để xác nhận mô hình
Bước 2: Đo lường tỷ lệ Fibonacci
Các tỷ lệ này có thể được đo bằng cách sử dụng Fibonacci Extension (FE) và Fibonacci Retracement (FR). Điểm B là yếu tố quan trọng đầu tiên đảm bảo tính hợp lệ của mô hình con dơi. Để so sánh mức thoái lui của AB với XA, bạn sử dụng FR.
- Tỷ lệ này là hợp lý nếu nằm trong khoảng 0,382 và 0,5. Tuy nhiên, Scott Carney tuyên bố rằng mức thoái lui tốt nhất cho mô hình này là tỷ lệ 0,5.
- Để tính mức thoái lui BC so với AB, hãy sử dụng FR. Tỷ lệ hợp lệ nằm từ 0,382 đến 0,886.
- Để xác định CD giãn ra bao nhiêu so với AB, hãy sử dụng FE. Tỷ lệ lý tưởng là từ 1,618 đến 2,0, nhưng phạm vi đáp ứng điều kiện của mô hình con dơi là từ 1,618 đến 2,618.
- CD mở rộng khoảng 1,618 so với AB nếu BC thoái lui 0,382 so với AB. Hình dạng con dơi sẽ chính xác hơn và tỷ lệ thoái lui của CD so với XA sẽ hợp lệ nếu BC thoái lui về 0,886, có nghĩa là CD phải mở rộng trong phạm vi từ 2,0 đến 2,618.
- Tỷ lệ thoái lui của CD so với XA là yếu tố quan trọng trong việc xác định mô hình con dơi. Tỷ lệ lý tưởng là 0,886. Nếu CD vượt quá 0,886 so với XA, mô hình con dơi không hợp lệ.
Do đó, thời điểm tốt để đặt lệnh khi sử dụng mô hình Bat là khi D thoái lui về mức 0,886. Bạn nên hạn chế đặt lệnh nếu chưa đạt được tỷ lệ đó.
Bước 3: Đặt lệnh giao dịch
Bạn nên đặt lệnh ngay khi điểm D chạm mức thoái lui 0,886 so với XA. Để có kết quả tốt nhất, hãy đặt điểm chốt lời và điểm dừng lỗ cùng lúc.
Đặt Entry
Với điểm D trong mô hình con dơi:
- Lệnh Buy đối với Bullish Bat
- Lệnh Sell đối với Bearish Bat.
Một số nhà giao dịch thích đợi 1-2 nến xác nhận sau điểm D trước khi thực hiện giao dịch. Tuy nhiên, cách làm này có thể khiến bạn bỏ lỡ cơ hội giao dịch sinh lời.
Nếu thị trường biến động mạnh hoặc lực mua/bán quá mạnh sau khi mô hình hoàn thành, giá có thể tăng hoặc giảm mạnh ngay lập tức. Điều này làm giảm tỷ lệ R:R, khiến giao dịch kém hiệu quả hơn. Do đó, việc tham gia giao dịch ngay tại điểm D, sau khi xem xét các yếu tố khác, có thể mang lại lợi thế lớn hơn.
Tín hiệu giao dịch có thể được xác minh bằng cách nhìn vào nến tại điểm D. Nếu điểm D hiển thị mô hình nến đảo chiều thì độ tin cậy của tín hiệu sẽ tăng lên. Tại điểm D, nhà đầu tư có thể đặt lệnh.
Đặt Stop loss
Đối với mô hình con dơi, vị trí Stop loss tốt nhất là trên điểm X (dơi giảm giá) hoặc dưới điểm X (dơi tăng giá). Vì mô hình dơi không còn phù hợp nếu giá tăng lên trên ngưỡng này.
Khi đặt mức dừng lỗ ngay dưới hoặc trên điểm D thay vì điểm X cũng hợp lý. Về lý thuyết, mô hình con dơi không còn hiệu lực nếu giá vượt qua điểm D, điều này cho thấy CD đã thoái lui hơn 0,886 từ XA.
Tuy nhiên, có một sự khác biệt nhỏ nên tỷ lệ 0,886 không phải lúc nào cũng chính xác. Ngoài ra, khoảng cách giữa D và X thường không lớn lắm. Do đó, việc chọn điểm X làm vị trí dừng lỗ thường được ưu tiên hơn để ngăn chặn việc quét dừng lỗ không cần thiết.
Đặt Take profit
Mô hình con dơi cung cấp nhiều chiến lược giao dịch khác nhau để chốt lời. Tùy theo mục tiêu lợi nhuận của mỗi cá nhân mà bạn có thể lựa chọn các mục tiêu lợi nhuận sau:
- Lợi nhuận thấp: Đặt ở mức giá của điểm C.
- Lợi nhuận trung: Đặt ở mức giá của điểm A.
- Lợi nhuận cao: Ở mức giá liên quan đến điểm E, cao hơn XA 1,618 hoặc 1,27.
Tuy nhiên, phương pháp này được gọi là chốt lời từng phần với các điểm dừng tương ứng để giảm thiểu rủi ro và đảm bảo lợi nhuận khi giao dịch theo mô hình con dơi. Phần lớn các mô hình Harmonic khác đều sử dụng chiến thuật này.
Cách thực hiện chiến lược Take profit từng phần như sau:
- Đặt TP1 ở mức giá điểm C là mục tiêu lợi nhuận ban đầu (lợi nhuận thấp nhất).
- Trader sẽ kiếm được một nửa khối lượng giao dịch khi giá chạm điểm C. Đồng thời chuyển mức dừng lỗ lên mức cao nhất gần nhất (Bearish Bat) hoặc mức thấp (Bullish Bat). Điểm A sẽ là lợi nhuận mục tiêu cho nửa vị thế còn lại.
- Bạn nên tiếp tục di chuyển điểm dừng lỗ của mình và nhắm tới lợi nhuận cao hơn ở mức 1,27 XA hoặc 1,618 XA nếu giá tiếp tục tăng và vượt qua điểm A.
Chiến lược Take profit từng phần tại điểm C có rất nhiều lợi thế. Nhà giao dịch có thể đảm bảo tỷ lệ phần trăm lợi nhuận cụ thể, đủ để bù đắp số tiền còn lại trong trường hợp thị trường đi chệch khỏi xu hướng, bằng cách chốt lời trên một nửa khối lượng đặt lệnh.
Đồng thời, rủi ro được giảm bớt bằng cách chuyển mức dừng lỗ sang điểm thấp hoặc cao gần nhất. Điểm Trailing stop sẽ tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu tổn thất, đồng thời nửa vị thế còn lại sẽ mang lại lợi nhuận lớn hơn nếu thị trường diễn biến như mong đợi.
Lưu ý khi giao dịch với mô hình con dơi
Các nhà giao dịch phải đặc biệt lưu ý đến độ chính xác của việc xác định tỷ lệ Fibonacci khi sử dụng mô hình con dơi. Đặc điểm chính khiến mô hình con dơi khác biệt với các mẫu hình hài hòa khác như Gartley hoặc Butterfly là mẫu hình này chỉ thực sự hợp lệ khi các điểm X, A, B, C và D đều tuân theo tỷ lệ phù hợp. Đặc biệt, đoạn CD cần đạt đến mức thoái lui 88,6% của XA. Hơn nữa, trader nên đợi các chỉ báo xác nhận đảo chiều tiếp theo, chẳng hạn như nến đảo chiều (pin bar, engulfing) hoặc tín hiệu phân kỳ từ các chỉ báo kỹ thuật, trước khi đặt lệnh tại điểm D, ngay cả khi nó “đúng trong mẫu hình”. Cấu trúc mẫu hình được cho là đã thất bại nếu lệnh dừng lỗ không được đặt an toàn dưới điểm X (đối với lệnh mua) hoặc trên X (đối với lệnh bán).
Một vấn đề quan trọng khác là, để ngăn chặn nhiễu và tín hiệu gây hiểu lầm, mô hình con dơi chỉ nên được giao dịch trên các khung thời gian bắt đầu bằng H1. Thường có rất nhiều mẫu hình “giả” trong các khoảng thời gian ngắn, điều này có thể dễ dàng khiến các nhà giao dịch mắc lỗi. Nếu bạn quản lý lệnh của mình dựa trên mục tiêu chốt lời, chẳng hạn như 38,2%, 61,8% CD và điểm A, bạn có thể bảo vệ lợi nhuận của mình ngay cả khi thị trường chỉ đảo chiều tạm thời. Cuối cùng, khả năng thành công của mô hình tăng lên đáng kể nếu điểm D phù hợp với tín hiệu dòng tiền đáng kể, vùng cung/cầu hoặc vùng hỗ trợ hoặc kháng cự mạnh. Đây là yếu tố quan trọng biến mô hình hài hòa từ lý thuyết thành thực tế.
Mô hình con dơi là một công cụ phân tích kỹ thuật hữu ích để xác định các điểm vào lệnh và mục tiêu lợi nhuận tiềm năng. Tuy nhiên, để sử dụng mô hình này một cách hiệu quả, nhà đầu tư phải có kiến thức và kinh nghiệm thực tế. Đồng thời, thiết lập mức dừng lỗ và chốt lời để giảm thiểu rủi ro khi thị trường diễn biến không như kỳ vọng. Chúc nhà đầu tư thành công.
